Ẩm thực Hàn Quốc theo mùa. Hàn Quốc là quốc gia có khí hậu ôn đới với bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông rõ rệt. Hàn Quốc xuất phát điểm là một quốc gia nông nghiệp, sản xuất. Đời sống phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên. Chịu sự ảnh hưởng của nền văn hóa Phương Đông. Và con người áp dụng nguyên lý “Âm dương ngũ hành” vào mọi mặt trong đời sống.
Trong mọi món ăn truyền thống Hàn Quốc luôn thấm đượm hương vị của đất trời thiên nhiên. Hòa với khí trời khác biệt của từng mùa, người Hàn chế biến và thưởng thức món ăn phù hợp theo khí hậu của từng mùa đó. Không chỉ mang lại cảm giác ngon miệng mà còn có ích cho sức khỏe.
NỘI DUNG CHÍNH
I – ẨM THỰC HÀN QUỐC MÙA XUÂN
Mùa xuân tại Hàn Quốc kéo dài từ khoảng tháng 3 đến hết tháng 5. Vào thời gian này nhiệt độ trung bình dao động 5~17 độ C, thời tiết khá mát mẻ, dễ chịu. Đây cũng là thời điểm nguồn hải sản, rau củ, trái cây,… ở Hàn Quốc rất phong phú và đa dạng.
Bạch tuộc con (쭈꾸미)
Bạch tuôc con có kích thước từ 10cm đến 20cm với các tua đều dài bằng nhau. Thịt của chúng rất mềm và ngọt. Đặc biệt sẽ ngon hơn nếu thưởng thức những con bạch tuộc có trứng. Trứng có hình dáng và kích cỡ bằng hạt gạo, vị béo ngậy rất đặc trưng. Bạch tuộc con sinh sản và ngon nhất vào tháng 3~5. Loại bạch tuộc này chứa nhiều các loại axit béo không bão hòa, giúp giảm hàm lượng cholesterol; hồi phục mệt mỏi. Jjukkumi ăn ngon nhất khi luộc sơ qua rồi trộn với tương ớt dấm (초고추장).
>> Xem thêm: Phân biệt các loại bạch tuộc Hàn Quốc
Cua tuyết (대게)
Cua tuyết thường sống ở đáy cát hoặc bùn và ở nơi nhiệt độ nước thấp. Chúng phân bố Bắc Thái Bình Dương, Tây Bắc Đại Tây Dương, bờ biển phía Đông của Hàn Quốc, Nhật Bản,…Vì sống nơi lạnh, nên vỏ cua cứng, chân dài để di chuyển nhanh và gọn hơn. Chân cua tuyết có nhiều thịt, vị ngọt thanh tự nhiên. Người Hàn Quốc thường hấp cua ăn cùng với cơm, miến,…
Nơi nổi tiếng nhất về cua tuyết chính là Yeongdeok. Có thể nói cua tuyết là một đặc sản của nơi đây. Chính lý do đó, giá bán ở Yeongdeok cũng rẻ hơn so với những nơi khác. Ngoài ra, nếu bạn ở Seoul thì có thể đến Noryangjin hoặc Soraepo-gu (Incheon), Jagachi (Busan).
Cơm trộn (Bibimbap) – 비빔밥
Nói đến ẩm thực Hàn Quốc không thể nào không nhắc đến Bibimbap. Mặc dù người Hàn quanh năm đều ăn nhưng Bibimbap lại đa dạng hơn vào mỗi dịp xuân về. Mùa xuân, mùa của sự đâm chồi nảy lộc, rau củ quả phong phú và đa dạng hơn. Do đó khiến cho món Bibimbap cũng trở nên đặc biệt hơn các mùa khác. Món cơm trộn sử dụng nhiều loại rau củ như: cà rốt, giá đỗ, dưa chuột, nấm đông cô, bí ngòi, cải bó xôi, kim chi,… trộn cùng sốt tương ớt. Đây là món ăn giàu dinh dưỡng trong mỗi mùa xuân.
Súp rau củ quả (채소국)
Bên cạnh món Bibimbap được làm từ nhiều loại rau củ, người Hàn cũng tận dụng nguồn nguyên liệu dồi dào này để chế biến nên các món súp. Những món nước như súp rau củ quả không những bổ dưỡng mà còn thanh mát cho cơ thể.
Dâu tây (딸기)
Mùa xuân Hàn Quốc cũng chính là mùa của những quả dâu tây chín mọng với hương vị ngọt dịu khiến bạn không thể kìm lòng. Mùa thu hoạch dâu kéo dài từ tháng 3 đến hết tháng 4. Dâu được trồng nhiều nhất ở khu vực Jeollanam, Gyeongsangnam, Chungcheongnam.
II – ẨM THỰC HÀN QUỐC MÙA HÈ
Mùa hè ở Hàn Quốc kéo dài từ tháng 6 đến hết tháng 8. Thời tiết vào mùa này khá nóng nực và oi bức, có khi lên đến 39-40 độ C. Vì thế, người Hàn Quốc chú trọng đến những món ăn thanh mát giúp thanh nhiệt cơ thể cũng như bồi bổ sức khỏe dưới tiết trời mùa hè.
Mì lạnh (냉면)
Mì lạnh là món ăn được người dân Hàn Quốc yêu thích nhất mùa hè. Ngoài ra, cả du khách cũng vô cùng ưa chuộng bởi hương vị thanh mát thích hợp để giải nhiệt. Những sợi mì được làm từ bột kiều mạch hoặc khoai tây, khoai lang,… kết hợp với nước súp lạnh đặc trưng. Thêm vài lát lê, dưa chuột cùng với thịt và trứng luộc tạo nên món ăn hấp dẫn mọi thực khách.
Gà hầm sâm (삼계탕)
Để bổ sung nguồn năng lượng đã mất đi do tiết nhiều mồ hôi, người dâHàn thường tẩm bổ cơ thể bằng món gà hầm sâm. Đây là một món ăn giàu năng lượng và có giá trị dinh dưỡng cao. Gà sau khi sơ chế lấy hết phần nội tạng rồi cho vào bên trong những nguyên liệu như: gạo nếp ngâm nở, táo đỏ, hạt dẻ, hạt bạch quả, nhân sâm,… Sau đó hầm gà với nước dùng được nấu với gừng, củ cải, cam thảo, hoàng kỳ, hành hoa và tỏi.
Đây là phương thức “ấy độc trị độc” (이열치열) của người Hàn khi ăn một món nóng vào mùa hè oi bức.
Lươn nướng (장어구이)
Món nướng được yêu thích nhất vào mùa hè là lươn nướng. Lươn là một loại thực phẩm vô cùng bổ dưỡng, chứa nhiều vitamin và các khoáng chất tốt cho cơ thể. Cách chế biến lươn cũng khá đơn giản, có 2 cách thường áp dụng. Cách 1: ướp lươn với tiêu, đường, nước tương, tỏi băm, gừng, dầu mè sau đó nướng lên. Cách 2: chỉ ướp lươn với muối rồi nướng. Dù là cách nào thì thịt lươn vẫn rất ngọt và ngon.
Bingsu – Đá bào kem tuyết (빙수)
Bingsu là một món tráng miệng được ưa chuộng ở nhiều quốc gia, không chỉ riêng Hàn Quốc. Với vẻ ngoài bắt mắt cùng hương vị thanh mát đã tạo nên sức hút cho món đá bào kem tuyết này. Hiện nay có rất nhiều loại bingsu như: Mango Coconut Bingsu, Dinosaur Egg Chocolate Ice Flakes, Bibimbap Bingsu, Fire Bingsu, Macaron Bingsu,…
III – ẨM THỰC HÀN QUỐC MÙA THU
Mùa thu ở Hàn Quốc kéo dài từ tháng 9 đến tháng 11. Mùa thu có khí hậu mát mẻ và dễ chịu nhất trong năm. Nhiệt độ trung bình dao động từ 11 đến 19 độ C. Do đó những món ăn vào mùa này cũng không phụ thuộc quá nhiều vào các nguyên tắc để cân bằng nhiệt độ trong cơ thể.
Songpyeon (송편)
Songpyeon được biết đến là bánh Trung thu Hàn Quốc. Khác với bánh Việt Nam, Trung Quốc, Songpyeon có hình bán nguyệt, biểu tượng cho sự sinh sôi và nảy nở. Vỏ bánh thường được làm từ gạo tẻ hoặc gạo nếp. Nhân bánh có thể là đậu đỏ, đậu đen, đậu xanh, hạt dẻ hay là vừng… Sau khi nặn xong, bánh được cho vào xửng và hấp cùng lá thông để tạo hương vị thanh khiết.
Người Hàn quan niệm rằng ai nặn bánh Songpyeon đẹp thì sẽ tìm được bạn đời như ý. Những người phụ nữ đã lập gia đình thì sẽ sinh được những đứa con xinh xắn.
Ghẹ (꽃게)
Loại ghẹ này sinh sản nhiều nhất vào tháng 6~8 hàng năm. Chiều dài cơ thể 8-9 cm và chiều rộng 16-19 cm. Ghẹ chủ yếu sống đáy biển sâu 20-30 m và thường vùi mình vào cát. Người Hàn thường hấp ghẹ hoặc nấu súp cay. Đặc biệt, một món ăn làm nên tên tuổi Hàn Quốc là ghẹ ngâm tương (게장). Ghẹ sống ngâm với nước tương, kèm theo các loại gia vị.
Tôm jumbo (점보새우)
Tôm Jumbo được đánh bắt tự nhiên ngoài biển nên thịt tôm chắc, dai và ngọt. Có nhiều cách để chế biến tôm như: luộc, hấp, chiên, nướng,… Nhưng để thưởng thức nguyên vẹn vị ngon của tôm, người ta thường đun nóng một nồi lớn rồi rắc muối biển nguyên hạt vào và nấu tôm trong khoảng 10 phút cho đến khi chuyển đỏ.
Cá mòi (정어리)
Cá mòi chấm là một loại cá ngon thượng hạng với vị béo và thơm. Vào mùa thu, cá tích trữ nhiều chất dinh dưỡng để chuẩn bị cho một mùa đông dài và giá lạnh. Chính vì thế, đây là thời điểm tốt nhất để thưởng thức món ăn này.
Có rất nhiều cách để chế biến cá mòi. Các lứa cá thu hoạch vào cuối hè đầu thu thích hợp để ăn sống và gói trong rau diếp chấm cùng nước chấm tỏi ớt. Ngoài ra có một cách ăn khá đơn giản nhưng rất ngon, là ướp cá mòi với ít muối và đem nướng.
Nấm thông (송이 버섯)
Nấm thông được ví như là món quà mùa thu tại xứ sở kim chi. Nấm phát triển tốt nhất khi sống cùng cây thông và ngon nhất nếu thu hoạch vào mùa thu. Nấm thông có giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho việc ngăn ngừa lão hóa và các bệnh dạ dày. Đặc biệt còn có công dụng trong việc phòng chống ung thư. Tuy nhiên loại nấm này khá đắt vì chúng không thể trồng đại trà mà chủ yếu sống ngoài thiên nhiên.
Bạn có thể thái lát nấm thông thành từng miếng rồi đem nướng. Hoặc có thể kết hợp với nhiều loại nguyên liệu khác tạo nên những món ăn tuyệt vời.
Quả hồng (감)
Hồng là loại trái cây nổi tiếng của Hàn Quốc và là trái cây chính trong mùa thu. Tùy vào cách chế biến hồng mà có nhiều tên gọi khác nhau:
- Hongsi (홍시): loại hồng chín có màu vàng cam hoặc màu đỏ cam thẫm, không có vị chát
- Gotgam (곶감): quả hồng được bóc vỏ và phơi khô dưới ánh nắng mặt trời và gió
- Bansi: quả hồng không hạt
Hồng thường được ăn ngay, không cần phải qua đun nấu. Hongsi có thể để đông lạnh sau đó gọt vỏ và dùng như các loại hoa quả khác hoặc ăn giống như kem. Hồng còn được chế biến thành mứt hay salad. Loại quả này có nhiều vitamin và khoáng chất tốt cho cơ thể. Chúng có tác dụng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, chống ung thư, hỗ trợ hệ tiêu hóa và giảm huyết áp.
Quả lê (배)
Lê được thu hoạch nhiều vào mùa thu. Những quả lê to có vị ngọt thanh và mọng nước là món tráng miệng không thể thiếu trong mọi bữa ăn. Do hàm lượng nước cao nên lê Hàn Quốc có lượng calo thấp, hỗ trợ giảm cân. Ngoài ra còn giúp phòng ngừa các bệnh về tim mạch, tiểu đường, cải thiện sức khỏe xương, tăng cường hệ miễn dịch.
Lê thường được bóc vỏ và thưởng thức như một món tráng miệng hoặc một món ăn nhẹ. Thậm chí lê còn được chế biến thành món salad và được sử dụng như một chất làm ngọt trong quá trình nấu và ướp.
Hạt ngân hạnh (은행열매)
Cây ngân hạnh được xem là biểu tượng của mùa thu Hàn Quốc. Cây ngân hạnh có lá hình quạt, đến mùa thu lá đổi sang màu vàng. Quả ngân hạnh khi rụng có mùi rất thối nhưng từ xa xưa đây được xem là loại thuốc dân gian. Và cũng là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng.
Vào mùa thu, bạn sẽ thường xuyên bắt gặp hình ảnh những cửa hàng ven đường nướng quả ngân hạnh để bán tại Hàn Quốc.
Hạt dẻ nướng (군밤)
Trong tiết trời se lạnh của mùa thu tại xứ sở Kim Chi, hạt dẻ bắt đầu cho quả và chỉ sau khoảng vài tuần sẽ thu hoạch được. Hạt dẻ mùa thu vừa chắc thịt lại vừa rất ngậy và béo. Hạt sau khi được nhặt sẽ đem nướng và có thể thưởng thức được ngay mà không cần chế biến quá cầu kỳ.
Cháo bí ngô (호박죽)
Cháo bí ngô là một món cháo truyền thống của Hàn Quốc được chế biến từ bí ngô hấp và gạo nếp được ngâm trong nước. Hương vị ngọt thanh tự nhiên từ quả bí cùng sắc vàng nhẹ càng làm món ăn này thêm hấp dẫn. Còn gì tuyệt vời bằng khi dưới tiết trời se se lạnh của mùa thu lại được thưởng thức một tô cháo bí ngô nóng hổi như thế này.
IV – ẨM THỰC HÀN QUỐC MÙA ĐÔNG
Mùa đông Hàn Quốc kéo dài từ tháng 12 đến tháng 2. Thời tiết mùa đông vô cùng lạnh và khô với nhiệt độ trung bình dao động từ -8 đến 0 độ C. Thậm chí là có tuyết rơi. Vào mùa đông, người Hàn và cả du khách đều yêu thích những thức ăn nóng và cay để làm ấm cơ thể. Vì thế đây là cơ hội cho ẩm thực đường phố lên ngôi. Dưới tiết trời mùa đông giá lạnh, dạo quanh những con phố ẩm thực Hàn Quốc nghi ngút khói và tràn ngập mùi thơm cũng đủ khiến bạn không khỏi kiềm lòng.
Hotteok (호떡)
Đây là một món ăn đường phố quen thuộc của người dân Hàn Quốc. Hotteok được là từ bột mì, phần nhân với nhiều loại hạt như: hạnh nhân, óc chó, hat bí, hạt dẻ,… Vỏ bánh bên ngoài giòn tan, hòa quyện cùng nhân bánh béo ngậy của các loại hạt chính là sức hút của món ăn bình dân này.
Bánh trứng (계란빵)
Món bánh này được làm từ nguyên liệu chính gồm bột và trứng. Ngày nay có nhiều phiên bản bánh cho thêm: phô mai, thịt nguội,… Bạn có thể dễ dàng tìm mua món bánh này dọc theo những con phố ẩm thực Hàn Quốc.
Bánh cá (붕어빵)
Bánh cá chắc hẳn đã không còn xa lạ với các bạn trẻ Việt Nam. Những chiếc bánh nóng hổi hình cá xinh xắn. Bên trong là nhân đậu đỏ ngọt mịn chắc hẳn sẽ làm xiêu lòng bất cứ thực khách khó tính nào. Bánh cá cũng ngày càng được cải tiến với nhân: socola, matcha, custard, khoai lang,…
Tteokbokki (떡볶이)
Nguyên liệu chính của món ăn này dĩ nhiên là bánh gạo. Sau đó, cho sốt vào bánh gạo cùng với chả cá, hành tây, hành baro, bắp cải, cà rốt và ớt đỏ rồi nấu lên. Món bánh gạo này hấp dẫn bởi phần nước sốt ớt đỏ cay cay ngọt ngọt.
Chả cá (어묵)
Chả cá là một trong những món ăn đường phố nổi tiếng ở Hàn Quốc. Món ăn này rất được ưa chuộng trong mùa đông. Giữa tiết trời lạnh mà được thưởng thức những xiên chả cá bốc khói nóng hổi với mùi thơm hấp dẫn thì còn gì tuyệt vời hơn. Có nhiều cách để chế biến chả cá, nhưng phổ biến nhất vẫn là nấu lẩu hoặc xào cay. Những xiên chả cá được nấu trong nồi nước dùng ngọt thanh nóng hầm hập. Ăn cùng với ttokbokki cay nồng lúc nào cũng có sức hấp dẫn đặc biệt khó chối từ.
Khoai lang nướng (군고구마)
Khoai lang là món ăn dân dã không những ngon mà còn rất tốt cho sức khỏe. Khoai lang Hàn Quốc thường nhỏ nhưng vị rất ngọt. Khoai có màu vàng đậm và khi ăn nóng thì rất thơm. Do đó, không những người dân mà các du khách khi tới đây rất muốn thưởng thức món ăn dân dã mà hấp dẫn này.
Gà hầm (찜닭)
Gà được hầm cùng các nguyên liệu như: hành tây, khoai lang, cà rốt, ớt hàn và miến,… tạo nên món ăn đầy hấp dẫn. Điều quyến rũ nhất trong món gà hầm này chính là nước sốt đặc biệt được chế biến từ đậu nành, siro, ngô, đường, và hạt tiêu.
Thịt ba chỉ nướng (삼겹살)
Món thịt nướng mùa nào cũng được yêu thích nhưng ăn vào mùa đông thì tuyệt nhất. Bởi lẽ cảm giác được ngồi bên lò nướng ấm áp cùng mùi thịt nướng lan tỏa trong không khí giá lạnh. Thịt nướng Hàn Quốc được tẩm ướp với những loại gia vị đặc trưng, ăn kèm với kim chi, lá kim, tỏi ngâm,…
Canh màn thầu (만두국)
Mandu hay còn gọi là màn thầu ngoài món hấp thì còn được nấu canh. Nhân màn thầu có thịt, đậu phụ, kim chi và các loại rau khác. Màn thầu được nấu trong nước dùng từ thịt bò hầm. Món canh vô cùng được ưa chuộng vào những ngày cuối năm.
Canh kim chi (김치찌개)
Hàn Quốc còn được gọi bằng cái tên thân thương là Xứ sở Kim chi. Cái tên dường như đã nói lên tất cả. Trong mọi bữa ăn của người Hàn, đều có sự hiện diện của Kim chi. Tùy theo từng mùa mà người Hàn Quốc có các cách chế biến khác nhau.
Vào mùa đông phần lớn người Hàn sẽ dùng kim chi để nấu canh. Món canh kim chi vừa cay vừa nóng thích hợp để sưởi ấm cơ thể trong những ngày đông lạnh giá. Với các nguyên liệu như: kim chi cải thảo, khoai tây, đậu hũ, thịt heo hay hải sản,… nấu chín lên cho thêm gia vị và nêm nếm cho vừa ăn là bạn đã có ngay một món canh kim chi ngon tuyệt vời.
